Εγκεφαλική παράλυση

Η εγκεφαλική παράλυση είναι η πιο συχνή κινητική αναπηρία της παιδικής ηλικίας. Οφείλεται σε παθολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου ή βλάβη του αναπτυσσόμενου εγκεφάλου και επηρεάζει την ικανότητα ενός ατόμου να ελέγξει τη μυϊκή του λειτουργία.

• Η εγκεφαλική παράλυση προκαλείται από εγκεφαλική βλάβη.
• Η εγκεφαλική παράλυση μπορεί να επηρεάσει
  • την κίνηση,
  • τον συντονισμό,
  • τον μυϊκό τόνο και
  • τη στάση του σώματος.
• Δεν υπάρχει θεραπεία για την εγκεφαλική παράλυση.

Τι είναι η εγκεφαλική παράλυση;

Η εγκεφαλική παράλυση είναι μια κατάσταση που επηρεάζει τις κινήσεις του σώματός. Είναι αποτέλεσμα εγκεφαλικού τραυματισμού. Ο τραυματισμός μπορεί να συμβεί πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά τον τοκετό. Η εγκεφαλική παράλυση δεν επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου.

Η εγκεφαλική βλάβη επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο κινείται το σώμα. Μπορεί επίσης να επηρεάσει τον τρόπο που στέκετε. Αυτό ονομάζεται «στάση του σώματος».

Η εγκεφαλική παράλυση μπορεί να εμφανιστεί ως δίσκους ή δύσκαμπτοι μύες. Μπορεί να μην υπάρχει έλεγχος σε ορισμένες μυϊκές κινήσεις.

Η εγκεφαλική παράλυση μπορεί να επηρεάσει:

• την κίνηση
• το συντονισμό
• τον μυϊκό τόνο
• τη στάση του σώματος

Τα άτομα με εγκεφαλική παράλυση έχουν μερικές φορές προβλήματα με την όραση (μάτια) ή την ακοή (αυτιά). Μπορεί να έχουν πρόβλημα να μιλήσουν καθαρά, να φάνε και να μάθουν.

Μερικές φορές η εγκεφαλική παράλυση μπορεί να επηρεάσει ολόκληρο το σώμα. Άλλες φορές επηρεάζεται μόνο ένα μέρος του σώματος. Η βλάβη στον εγκέφαλο είναι μόνιμη. Δεν υπάρχει θεραπεία.

Οι περισσότεροι άνθρωποι με ήπια εγκεφαλική παράλυση ζουν για το ίδιο χρονικό διάστημα με τους άλλους ανθρώπους.

Ποια είναι τα είδη της εγκεφαλικής παράλυσης;

Υπάρχουν 4 κύριοι τύποι εγκεφαλικής παράλυσης.

• Σπαστική — στην οποία οι μύες είναι αδύναμοι και δύσκαμπτοι. Αυτό κάνει τις κινήσεις δύσκολες ή άβολες. Το ένα ή και τα δύο χέρια ή πόδια μπορεί να επηρεαστούν. Αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει:
  • όλους τους μύες στη μία πλευρά του σώματός
  • μόνο τα χέρια
  • μόνο τα πόδια
  • κάθε μυ στο σώμα
• Δυσκινητική — όταν δεν υπάρχει έλεγχος των μυών. Μπορεί να είναι αδύνατη η όρθια θέση. Εάν επηρεαστούν οι μύες του προσώπου και της γλώσσας, η ομιλία και το φαγητό είναι δύσκολα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σιελόρροια.
• Αταξικός — όταν οι κινήσεις φαίνονται σπασμωδικές και αδέξιες. Αυτό οφείλεται σε προβλήματα ισορροπίας και συντονισμού. Μπορεί να οδηγήσει σε ασταθές περπάτημα και δυσκολία στην γρήγορη κίνηση. Μπορεί επίσης να υπάρχει τρέμουλο των χεριών χωρίς έλεγχο.
• Μικτή — όταν εμφανίζετε μια σειρά από τα παραπάνω χαρακτηριστικά.

Συμπτώματα εγκεφαλικής παράλυσης

Η εγκεφαλική παράλυση προκαλεί μια σειρά από συμπτώματα.

Τα πιο συνηθισμένα είναι:

• Ακαμψία
• Υπερβολικά αντανακλαστικά ή σπασμωδικές κινήσεις που είναι μεγαλύτερες ή ισχυρότερες από το αναμενόμενο
• Μυϊκή αδυναμία
• Έλλειψη συντονισμού των μυών
• Ανεξέλεγκτες κινήσεις του σώματος
• Προβλήματα ισορροπίας και συντονισμού
• Προβλήματα με την κατάποση, το πιπίλισμα ή το φαγητό
• Χρήση μόνο της μίας πλευράς του σώματος για να φτάσει – πιάσει πράγματα

Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια ή σοβαρά. Εμφανίζονται συνήθως στα 2 πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού.

Τα άτομα με εγκεφαλική παράλυση μπορεί να έχουν ή να μην έχουν άλλες παθήσεις. Αυτές οι προϋποθέσεις μπορεί να περιλαμβάνουν:

• νοητική αναπηρία
• επιληψία
• καθυστερημένη ανάπτυξη
• παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης
• πρόβλημα με την όραση, την ακοή και την ομιλία

Τι προκαλεί την εγκεφαλική παράλυση;

Η εγκεφαλική παράλυση εμφανίζεται όταν υπάρχει βλάβη στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο. Το τμήμα του εγκεφάλου που επηρεάζεται είναι η περιοχή που ελέγχει τον μυϊκό τόνο (που ονομάζεται κινητικός φλοιός). Η ζημιά συμβαίνει όταν το μωρό είναι έμβρυο — εξακολουθεί να μεγαλώνει στη μήτρα.

Ένας τραυματισμός στο έμβρυο μπορεί να προκληθεί από:

• Χαμηλά επίπεδα οξυγόνου
• Κακή κυκλοφορία του αίματος του μωρού
• Λοίμωξη ή Τραύμα
• Ο εγκέφαλος του μωρού απλά δεν αναπτύσσεται σωστά στη μήτρα

Συνήθως δεν υπάρχει προφανής λόγος για τον οποίο ένα μωρό αναπτύσσει εγκεφαλική παράλυση. Ορισμένα μωρά έχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν εγκεφαλική παράλυση.

Είναι τα μωρά που:

• Γεννιούνται πρόωρα ή με μικρό βάρος γέννησης
• Είχαν λοίμωξη στη μήτρα
• Έχουν εκ γενετής ελάττωμα
• Είχε έλλειψη οξυγόνου
• Έχουν σοβαρό ίκτερο

Υπάρχουν επίσης ορισμένες γενετικές παθήσεις που συνδέονται με την εγκεφαλική παράλυση.

Μερικές φορές η εγκεφαλική παράλυση μπορεί να συμβεί μετά από ένα ατύχημα. Αυτό μπορεί να συμβεί λόγω παραλίγο πνιγμού ή άλλου εγκεφαλικού τραυματισμού στην πρώιμη παιδική ηλικία.

Ανάλογα με τη βλάβη, η εγκεφαλική παράλυση επηρεάζει τους ανθρώπους με διαφορετικούς τρόπους και σε διαφορετικό βαθμό.

Πότε πρέπει να δω τον γιατρό μου;

Τα παιδιά με εγκεφαλική παράλυση τείνουν να χάνουν αναπτυξιακά ορόσημα. Παραδείγματα αυτών των ορόσημων είναι το μπουσούλισμα, το περπάτημα και η ομιλία.

Πρέπει να ανησυχείτε για την εγκεφαλική παράλυση εάν ένα παιδί:

• Αργεί να αναπτύξει σωματικές δεξιότητες, όπως να κάθεται ή να στέκεται μόνο του
• Δεν έχει αρχίσει να μιλάει σε ηλικία που θα περίμενε κανείς να μιλάει
• Έχει ασυνήθιστη στάση σώματος

Πώς γίνεται η διάγνωση της εγκεφαλικής παράλυσης;

Ο γιατρός θα εξετάσει τα συμπτώματα του παιδιού και θα κάνει εξετάσεις.

Οι εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν:

• τεστ ακοής
• τεστ όρασης
• εξετάσεις αίματος
• απεικόνιση — υπερηχογράφημα , αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία

Αυτές οι εξετάσεις βοηθούν τον γιατρό να διαπιστώσει εάν το παιδί έχει εγκεφαλική παράλυση. Οι εξετάσεις μπορούν επίσης να δείξουν εάν υπάρχει άλλος λόγος για τα σημεία και τα συμπτώματά τους.

Συνήθως, μια επιβεβαιωμένη διάγνωση της εγκεφαλικής παράλυσης τίθεται όταν ένα παιδί είναι 2 ετών.

Πώς αντιμετωπίζεται η εγκεφαλική παράλυση;

Παρόλο που η εγκεφαλική παράλυση δεν μπορεί να θεραπευτεί, μπορούν να γίνουν πολλά για τη διαχείριση της πάθησης. Τα παιδιά μπορούν να επωφεληθούν από τις υπηρεσίες μιας ομάδας επαγγελματιών υγείας για να βοηθήσουν σε σχέση με:

• την κινητικότητα
• την ομιλία, βλέποντας και ακούγοντας
• το να τρώει και να πίνει
• τον πόνο
• τη μάθηση
• τον έλεγχο της ουροδόχου κύστης και του εντέρου
• τη συναισθηματική ευημερία

Οι φυσιοθεραπευτές και οι εργοθεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν σε καθημερινές εργασίες όπως:

• το να κάθετε
• το περπάτημα
• το ντύσιμο
• να χρησιμοποιεί την τουαλέτα

Μπορεί να προτείνουν γύψους, νάρθηκες ή ορθωτικά. Μπορούν επίσης να δώσουν στο παιδί ασκήσεις για να ενισχύσουν τους μυς του. Μπορεί να κανονιστεί ειδικός εξοπλισμός, όπως σκελετοί για περπάτημα, αναπηρικά καροτσάκια και τροποποιημένα παπούτσια.

Υπάρχουν ειδικοί νάρθηκες και μηχανικά βοηθήματα που βοηθούν στην ανισορροπία και την κίνηση των μυών. Οι γιατροί μπορούν επίσης να χειρουργήσουν για να βοηθήσουν σε άλλα κινητικά προβλήματα.

Τα άτομα με εγκεφαλική παράλυση χρειάζονται μερικές φορές επιπλέον βοήθεια σε άλλους τομείς. Υπάρχουν ειδικοί που μπορούν να βοηθήσουν σε μαθησιακά, επικοινωνιακά και συναισθηματικά ζητήματα.

Μπορεί να χρειαστούν φάρμακα για:

• επιληψία
• πόνο
• ύπνο
• διατροφικά προβλήματα λόγω της εγκεφαλικής παράλυσης
• να χαλαρώσουν τους δύσκαμπτους ή υπερδραστήριους μύες για να βελτιώσετε την κίνηση

Μπορεί να προληφθεί η εγκεφαλική παράλυση;

Δεν υπάρχει ακόμη τρόπος πρόληψης ή θεραπείας της εγκεφαλικής παράλυσης. Ωστόσο, το ποσοστό της εγκεφαλικής παράλυσης μειώνεται. Αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχουν πλέον ιατρικές θεραπείες για τη μείωση του κινδύνου ή της σοβαρότητας της εγκεφαλικής παράλυσης .

Επίσης, οι βελτιωμένοι νόμοι για την ασφάλεια, όπως η χρήση ζωνών ασφαλείας αυτοκινήτου και περίφραξης πισίνας, σημείωσαν επιτυχία στη μείωση του αριθμού των ατυχημάτων. Στο παρελθόν αυτά τα ατυχήματα στην πρώιμη παιδική ηλικία μπορούσαν να προκαλέσουν εγκεφαλική βλάβη και εγκεφαλική παράλυση.

Ο εμβολιασμός κατά της ερυθράς βοήθησε επίσης στη μείωση του αριθμού των παιδιών που γεννιούνται με εγκεφαλική βλάβη.

Πηγές :​

Δίκτυο Νοσοκομείων Παίδων του Σίδνεϊ (Ενημερωτικό φύλλο για την εγκεφαλική παράλυση), Αυστραλιανές Κυβερνητικές Υπηρεσίες Αυστραλία (Υποστήριξη απασχόλησης για άτομα με αναπηρία)
Τελευταία αξιολόγηση: Φεβρουάριος 2023